I. Lí thuyết
1. Các thành phần của hạt
- Để hiểu về các thành phần của hạt, chúng ta tiến hành trên hạt đỗ đen và hạt ngô.
Hạt đỗ đen:
- Ngâm trong nước ấm 1 ngày.
- Dùng dao nhỏ bóc vỏ đen.
- Tách thành 2 mảnh.
- Dùng kính lúp quan sát.
Hạt ngô:
- Để trên bông ẩm 3 – 4 ngày.
- Bóc lớp vỏ của hạt rồi dùng kính lúp quan sát.
- Sau khi quan sát xong thu được kết quả.
- Nhận xét:
| Câu hỏi | Trả lời |
|---|---|
| Hạt gồm có những thành phần nào? | Vỏ và phôi |
| Thành phần nào bao bọc và bảo vệ hạt? | Vỏ hạt |
| Phôi gồm những bộ phận nào? | Lá mầm, chồi mầm, thân mầm, rễ mầm |
| Phôi có mấy lá mầm? | 2 lá mầm |
| Chất dinh dưỡng của hạt được dự trữ ở đâu? | 2 lá mầm |
- Kết luận: hạt gồm 3 thành phần chính:
- Vỏ hạt
- Phôi hạt gồm: lá mầm, thân mầm, chồi mầm và rễ mầm
- Chất dự trữ
2. Phân biệt hạt 2 lá mầm và hạt 1 lá mầm
- Hạt đỗ đen và hạt ngô có nhiều điểm khác nhau. Nhưng điểm khác nhau chủ yếu là số lá mầm của hạt.
- Phôi hạt đỗ đen có 2 lá mầm
- Phôi của hạt ngô có 1 lá mầm
2 nhóm:
- Cây hai lá mầm: những cây phôi của hạt có 2 lá mầm. Ví dụ: cây đỗ đen, cây lạc, cây bưởi, cây cam, cây mít…
- Cây một lá mầm: những cây phôi của hạt có 1 lá mầm. Ví dụ: cây ngô, cây lúa, cây kê…
- Cách xác định hạt của cây là hạt 1 lá mầm hay hạt 2 lá mầm:
- Cách 1: dùng dao bóc vỏ của hạt (→) tách hạt ra làm 2 (→) dùng kính lúp quan sát số lá mầm của hạt.
- Cách 2: mang hạt đi gieo xuống đất.
- Lá đầu tiên xuất hiện là 1 lá thì là cây 1 lá mầm.
- Lá đầu tiên xuất hiện là 2 lá thì là cây 2 lá mầm.
II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK
Câu 1: Tìm những điểm giống nhau và khác nhau giữa hạt của cây hai lá mầm và hạt của cây một lá mầm.
Hướng dẫn trả lời:
Điểm giống nhau giữa hạt cây Hai lá mầm (hạt đỗ đen) và cây Một lá mầm (hạt ngô) là: đều có vỏ bao bọc bảo vệ hạt, phôi. Phôi đều có: chồi mầm, lá mầm, thân mầm và rễ mầm.
Điểm khác nhau giữa hạt cây Hai lá mầm và hạt cây Một lá mầm là: phôi của hạt cây Hai lá mầm thì có 2 lá mầm, còn phôi của hạt Một lá mầm thì có 1 lá mầm. Chất dinh dưỡng dự trữ ở hạt cây Hai lá mầm nằm trong 2 lá mầm, còn ở cây Một lá mầm thì nằm ở phôi nhũ.
Câu 2: Vì sao người ta chỉ giữ lại làm giống các hạt to, chắc, mẩy, không bị sứt sẹo và không bị sâu bệnh?
Hướng dẫn trả lời:
Người ta chỉ giữ lại làm giống các hạt to, chắc, mẩy không bị sứt sẹo là hạt khỏe, có nhiều chất dinh dưỡng. Đó là điều kiện để nảy mầm tốt, cây non khỏe.
Hạt không bị sâu bệnh thì cây non sẽ không sâu bệnh do đời trước mang theo và đó cũng là những hạt khỏe là điều kiện cho hạt nảy mầm và phát triển tốt.
Câu 3: Sau khi học xong bài này có bạn nói rằng: hạt lạc gồm ba phần là vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ. Theo em câu nói của bạn có chính xác không? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời:
Có bạn nói rằng: hạt lạc gồm 3 phần là vỏ, phôi và chất dinh dưỡng dự trữ. Câu nói của bạn đó cũng đúng, nhưng chưa thật chính xác là vì chất dinh dưỡng dự trữ ở hạt lạc (cũng như ở hạt đỗ đen) nằm trong 2 lá mầm (tức là nằm trong phôi).
