Một câu chuyện về những hạt lúa giống
Ngày xửa ngày xưa, có một vị vua già muốn tìm người kế vị. Vua ra lệnh phát cho mỗi người dân một bao lúa về gieo trồng và đặt một thời hạn: ai thu hoạch nhiều lúa nhất sẽ được truyền ngôi, còn ai không có lúa sẽ bị trừng phạt.
Có một cậu bé mồ côi tên là Chôm nhận lúa và dốc công chăm sóc nhưng lúa vẫn không mọc lên.
Khi đến lúc thu hoạch, mọi người vui vẻ đem lúa về kinh thành để nộp cho vua. Chôm lo lắng đến trước cung điện vua, quỳ tâu và nói:
- Bệ hạ ơi! Con đã cố gắng nhưng lúa của con không mọc lên được.
Mọi người đều ngạc nhiên vì lời thú tội của Chôm. Nhưng vua đã đỡ cậu bé đứng dậy. Ngài hỏi xem còn ai khác đã để mất lúa giống không. Không ai trả lời. Lúc đó vua mới bình tĩnh nói:
- Trước khi phân phát lúa giống, ta đã cho luộc lúa rồi. Làm sao lúa đó còn mọc được? Những bao lúa đầy ắp kia không phải là từ những hạt lúa giống của ta!
Rồi vua dứt khoát tiếp tục:
- Trung thực là phẩm chất quý nhất của con người. Ta sẽ truyền ngôi cho cậu bé trung thực và dũng cảm này.
Chôm được truyền ngôi và trở thành vị vua hiền minh.
Chú thích trong câu chuyện
[1] Bệ hạ: từ dùng để gọi vua với ý tôn kính.
[2] Ngạc nhiên: bất ngờ hoặc xúc động đến mức không thể nói lên lời.
[3] Bình tĩnh: nói rõ ràng, mạnh mẽ, không do dự.
[4] Hiền minh: có phẩm chất đạo đức và sáng suốt.
Câu hỏi thử thách trong truyện Những hạt lúa giống
Vua chọn người kế vị như thế nào?
Vua tìm được người kế vị như thế nào?
Hành động của chú bé Chôm khác biệt so với mọi người như thế nào?
Theo bạn, tại sao người trung thực là người đáng quý?
Nội dung truyện Những hạt lúa giống
Đây là một câu chuyện cổ tích dân gian Khmer, được trích trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 4, tập 1. Truyện kể về một cậu bé mồ côi nhưng có tấm lòng trung thực, thẳn thắn. Dù biết việc thú nhận rằng lúa của mình không thể nảy mầm có thể bị trừng phạt, nhưng cậu bé vẫn dũng cảm nói cho vua biết. Ngược lại, chính sự trung thực ấy đã khiến vua chọn cậu làm người kế vị.
Trung thực trong con người có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng đều bắt nguồn từ ý thức coi trọng sự thật, trung thành với sự thật, không chấp nhận bất kỳ sự giả dối nào. Người trung thực luôn sống ngay thẳng, thật thà, không bao giờ làm điều gian dối, che giấu thiếu sót hay lỗi lầm của mình hoặc của người khác.
Nội dung truyện Những hạt lúa giống rất tương đồng với câu chuyện cổ tích “Chú bé thành thật” của Triều Tiên, cùng ca ngợi đức tính trung thực trong thử thách tìm người kế vị của vua.
Chú bé thành thật
