Tùy thuộc vào loại giống, cách gieo, ươm hạt, điều kiện đất và thời tiết, tỉ lệ nảy mầm và sức khỏe cây con sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Trong đó, yếu tố quyết định chính là cách gieo, ươm hạt. Nắm vững cách gieo, ươm hạt giống sẽ giúp hạt có tỉ lệ nảy mầm cao nhất và cây con sinh trưởng khỏe mạnh. Hãy cùng tìm hiểu 5 phương pháp gieo và ươm hạt giống tại nhà trong bài viết này!
1/ Top 5 cách gieo và ươm hạt giống trực tiếp
1.1 Gieo hạt, ươm giống bằng trấu hun
Với các đặc điểm như vô trùng, sạch khuẩn và mầm bệnh, độ tơi xốp cao và thời gian phân hủy lâu, trấu hun là thành phần không thể thiếu khi gieo và ươm hạt giống. Cách gieo và ươm hạt giống vô cùng đơn giản:
Bước 1: Chuẩn bị
- Đất sạch, phân trùn quế và trấu hun
- Hạt giống
- Nước ấm khoảng 40-45% hoặc tỷ lệ 2 sôi : 3 lạnh
- Khay, vỉ hoặc bầu ươm hạt
Bước 2: Trộn giá thể gieo, ươm hạt
Phối trộn giá thể theo tỉ lệ 5 đất : 3 phân trùn quế : 2 trấu hun để tạo độ tơi xốp và thông thoáng cho giá thể giúp hạt giống dễ nảy mầm.
Bước 3: Ngâm, ủ hạt giống
Ngâm hạt giống vào nước ấm đã chuẩn bị trong thời gian tùy thuộc vào từng loại hạt. Sau đó, vớt hạt và ủ vào khăn ẩm khoảng 2-3 tiếng để kích mầm phát triển.
Bước 4: Gieo hạt
Cho giá thể vào khoảng ⅔ chiều cao khay, vỉ hoặc bầu ươm. Tạo lỗ ở giữa với độ sâu gấp 3 lần chiều rộng hạt. Gieo 2-3 hạt vào mỗi lỗ và phủ giá thể nhẹ trên bề mặt. Cuối cùng, phun sương để giữ ẩm bầu hạt.
Bước 5: Chăm sóc
Sau khi gieo hạt, đặt khay, vỉ hoặc bầu ươm nơi mát mẻ và tránh gió làm khô hạt và giá thể ươm. Tưới nước 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Khi cây con có 3-4 lá thật, chuyển chúng vào chậu.
1.2 Gieo hạt, ươm giống bằng giá thể ươm giống SFARM
Giá thể ươm giống SFARM là loại giá thể đầu tiên trên thị trường đã trải qua thời gian ủ vi sinh giúp loại bỏ tác nhân nấm bệnh gây hại. Có những ưu điểm sau:
- Đầy đủ dinh dưỡng từ phân trùn quế và mùn hữu cơ cho cây con sau khi nảy mầm.
- Tơi xốp và thoáng khí do được phối trộn sẵn các thành phần mụn dừa, trấu hun, mùn hữu cơ và phân trùn quế.
- Chứa vi sinh vật phân giải và đối kháng nấm bệnh, kết hợp với hoạt chất Azadirachtin từ neem giúp cây con sinh trưởng khỏe mạnh.
- Giàu Acid humic, Acid Fulvic và IAA, kích thích hệ rễ phát triển và mầm chồi mọc đều đặn.
Cách sử dụng giá thể ươm giống SFARM rất đơn giản:
Bước 1: Chuẩn bị
- Giá thể ươm giống SFARM
- Hạt giống
- Bầu, khay hoặc vỉ ươm
- Nước ấm khoảng 40-45 độ C hoặc tỷ lệ 2 sôi : 3 lạnh
Bước 2: Ngâm, ủ hạt
Ngâm hạt giống vào nước ấm đã chuẩn bị trong thời gian tùy thuộc vào từng loại hạt. Sau đó, vớt hạt ra và ủ trong khăn ẩm khoảng 2-3 tiếng (đối với hạt có kích thước lớn và vỏ dày).
Bước 3: Gieo, ươm giống
Mở bao giá thể ươm và cho vào ⅔ chiều cao của dụng cụ ươm. Phun nhẹ để giá thể ươm đủ ẩm và tạo lỗ chính giữa với độ sâu gấp 3 lần kích thước hạt. Gieo 2-3 hạt vào mỗi lỗ và phủ lại giá thể. Cuối cùng, phun sương để giữ ẩm bề mặt.
Bước 4: Chăm sóc
Đặt khay, bầu hoặc vỉ ươm nơi có ánh sáng nhẹ và tránh gió làm khô hạt giống và giá thể ươm. Tưới nước 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Khi cây có 3-4 lá thật, mang chúng vào chậu.
1.3 Gieo hạt, ươm giống bằng mút xốp
Ở giai đoạn nảy mầm, nước là yếu tố quan trọng giúp kích thích hạt giống nảy mầm. Mút xốp có cấu trúc xốp, nhiều lỗ thoáng khí và giữ nước cực kỳ tốt, do đó được sử dụng rộng rãi để gieo và ươm hạt giống, đặc biệt trong trồng rau thủy canh.
Cách sử dụng mút xốp rất đơn giản:
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu
- Khay nhựa có chiều cao tối thiểu là 5cm
- Miếng mút xốp có lỗ dạng chữ thập và mỗi lỗ cách nhau ít nhất 1-2cm
- Hạt giống
- Bình phun nước dạng ẩm
- Nước ấm khoảng 40-45 độ C hoặc tỷ lệ 2 sôi : 3 lạnh
Bước 2: Ngâm, ủ hạt
Ngâm hạt giống vào nước ấm đã chuẩn bị. Đối với hạt nhỏ, vỏ mỏng, ngâm trong khoảng 2-4 tiếng. Đối với hạt to, vỏ dày, ngâm khoảng 6-8 tiếng hoặc qua đêm.
Bước 3: Làm ẩm mút xốp
Ngâm mút xốp trong khay ươm hạt giống. Bóp đều mút xốp để nhanh thấm nước.
Bước 4: Tiến hành ươm giống
Cho hạt giống vào lỗ chữ thập đã tạo, có thể dùng tay, tăm hoặc nhíp để gắp hạt giống dễ dàng hơn.
Bước 5: Chăm sóc
Đặt khay, vỉ chứa mút xốp đã ươm nơi có ánh sáng nhẹ và tránh gió làm khô hạt giống và mút xốp. Tưới nước 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Khi cây có 2 lá thật, chuyển chúng ra nơi có ánh sáng nhẹ để cây sinh trưởng và phát triển. Khi cây có 3-4 lá thật, mang cây con đi trồng. Lúc này, cây có tỉ lệ sống lên đến 95%.
1.4 Gieo hạt, ươm giống bằng vỉ ươm hạt
Để tăng tỉ lệ sống của cây con khi trồng, nhiều nhà vườn lựa chọn sử dụng bầu ươm, khay hoặc vỉ ươm hạt giống, đặc biệt trong trang trại trồng lớn. Vỉ ươm hạt còn có thể tái sử dụng nhiều lần, giúp tiết kiệm chi phí.
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu
- Vỉ, khay hoặc bầu ươm hạt
- Giá thể ươm: phối trộn đất, phân trùn quế và mụn dừa hoặc trấu hun theo tỉ lệ 5:3:2
- Hạt giống
- Bình xịt nước dạng phun sương
- Nước ấm khoảng 40-45 độ C hoặc tỷ lệ 2 sôi : 3 lạnh
Bước 2: Ngâm hạt
Ngâm hạt giống vào nước ấm theo thời gian tùy thuộc vào kích thước hạt và độ dày của lớp vỏ hạt. Với hạt nhỏ, vỏ mỏng, ngâm trong khoảng 2-4 tiếng. Với hạt to, vỏ dày, ngâm khoảng 6-8 tiếng hoặc qua đêm.
Bước 3: Giá thể vào vỉ ươm hạt
Cho giá thể ươm đã chuẩn bị vào vỉ, bầu, khay ươm hạt. Lớp giá thể cao khoảng ⅔ chiều cao của vỉ, bầu hoặc khay ươm. Sau đó, phun sương để giá thể đủ ẩm và chuẩn bị gieo hạt.
Bước 4: Gieo hạt
Vớt hạt đã ngâm, ủ trong khăn ẩm khoảng 2-3 tiếng hoặc qua đêm để hạt nảy chồi trắng. Tạo lỗ nhỏ giữa vỉ, khay hoặc bầu ươm với độ sâu gấp 3 lần độ to hạt. Gieo 2-3 hạt vào mỗi lỗ. Cuối cùng, phủ mặt vỉ ươm và tưới phun sương.
Bước 5: Chăm sóc
Chuyển vỉ, khay hoặc bầu ươm vào nơi có ánh sáng nhẹ và tránh gió làm khô hạt giống và giá thể ươm. Tưới nước 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Khi cây có 3-4 lá thật, chuyển cây con sang chậu để tiếp tục sinh trưởng.
1.5 Gieo hạt, ươm giống bằng viên nén xơ dừa
Viên nén xơ dừa được ưa chuộng vì tiện lợi, giá cả phải chăng và tỉ lệ nảy mầm cao. Cách sử dụng viên nén xơ dừa rất đơn giản:
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu
- Hạt giống
- Viên nén xơ dừa
- Khay, vỉ hoặc bầu ươm
- Bình xịt nước dạng phun sương
Bước 2: Ngâm hạt và viên nén xơ dừa
Cách ngâm và ủ hạt giống tương tự như gieo và ươm hạt bằng mút xốp và vỉ ươm. Viên nén xơ dừa sau khi mua về cần được ngâm vào nước khoảng 3-5 tiếng để hút nước và trương lên.
Bước 3: Gieo hạt
Tạo lỗ ngay giữa viên nén xơ dừa và cho 1-2 hạt vào. Sau đó, phủ xơ dừa trên bề mặt và phun sương. Đặt viên nén đã gieo vào khay, vỉ ươm để dễ dàng chăm sóc và vận chuyển.
Bước 4: Chăm sóc
Đặt khay, vỉ chứa viên nén đã gieo vào nơi có ánh sáng nhẹ. Tưới nước 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Khi cây có 3-4 lá thật, trồng cây trực tiếp xuống chậu bằng cách xé phần túi lưới của viên nén.
2/ Ươm cây con
Ươm hạt giống trước khi trồng áp dụng với hạt giống có kích thước lớn, lớp vỏ dày và điều kiện thời tiết không thuận lợi. Đồng thời, việc ươm hạt giống trước khi trồng cũng giúp hạn chế rủi ro tỉ lệ nảy mầm thấp và cây con dễ bị bệnh hại.
Chuẩn bị
- Chậu, khay ươm: để kiểm soát độ ẩm đất, dinh dưỡng và sâu bệnh trên cây con
- Đất, giá thể trồng: tùy vào vật liệu phối trộn có sẵn tại địa phương. Tuy nhiên, kết hợp giữa tro, trấu hun và đất với phân trùn quế theo tỉ lệ 7:3 là lý tưởng nhất
Ngâm và ủ hạt giống
- Pha nước ấm để ngâm hạt giống theo tỉ lệ 2 sôi : 3 lạnh (khoảng 30-40 độ C)
- Cho hạt giống vào nước ngâm
- Sau khoảng thời gian ngâm, vớt hạt giống ra
- Sử dụng khăn giấy, bông gòn hoặc mảnh vải thấm hút nước tốt để ủ hạt giống. Đặt hạt giống ủ ở nơi có bề mặt bằng phẳng như hộp, khay hoặc dĩa
- Khi hạt giống nứt và mầm bắt đầu mọc trắng, đem hạt đi gieo
Lưu ý: Thời gian ngâm khác nhau cho từng loại hạt giống
- Hạt giống có vỏ mỏng như cà chua, ớt, cần tây, cam, quýt…: ngâm khoảng 3-4 giờ
- Hạt giống có vỏ dày như măng tây, dưa các loại…: ngâm khoảng 6-8 giờ
- Hạt giống có lớp vỏ dày, cứng như sen ta, đậu biếc…: cần mài hoặc cắt phần vỏ phía đầu chồi mầm để hạt có thể tiếp xúc với nước dễ dàng
Cách gieo ươm hạt giống sau khi ngâm ủ
- Cho đất hoặc giá thể trồng vào chậu/khay gần đầy. Không nén chặt để tránh rễ không phát triển được.
- Gieo hạt giống vào các lỗ đã tạo với độ sâu gấp 2-3 lần đường kính hạt. Không nén chặt đất hoặc giá thể trồng để hạt có thể nảy mầm.
- Tưới phun sương để duy trì độ ẩm bề mặt sau khi gieo hạt.
Chăm sóc hạt sau khi ươm
- Nhiệt độ: Hạt nảy mầm tốt nhất ở nhiệt độ từ 20 đến 25 độ C.
- Độ ẩm đất hoặc giá thể trồng: Không để khô hoặc quá ướt. Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, tưới nước 1-2 lần/ngày.
- Vị trí đặt chậu/khay ươm: Tránh ánh nắng trực tiếp. Tốt nhất là dưới tán cây hoặc nơi có ánh sáng khuếch tán.
Ra cây con
Sau khi cây con có 2-3 lá thật, chuyển cây từ chậu/khay ươm sang chậu hoặc đất trồng đã chuẩn bị từ trước. Ngoài ra, cần bón lót trước khi trồng để đảm bảo cây có đầy đủ dinh dưỡng trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Bón lót bằng phân trùn quế là lựa chọn tốt nhất.
3/ Vì sao chọn phân trùn quế SFARM để gieo và ươm hạt giống?
Phân trùn quế SFARM là phân hữu cơ nguyên chất 100% được sản xuất từ chất thải trùn quế (trùn đỏ, giun quế) và thức ăn trùn quế của Đặng Gia Trang. Phân trùn quế SFARM có những đặc tính vượt trội:
- Chứa đầy đủ dinh dưỡng đa trung vi lượng.
- Cân bằng pH đất phù hợp cho hạt giống nảy mầm.
- Dinh dưỡng và chất khoáng dễ hấp thụ.
- Chứa acid humic, acid fulvic và IAA kích thích ra rễ và nảy mầm.
- Có vi sinh vật phân giải và đối kháng nấm bệnh, cộng với hoạt chất Azadirachtin từ neem giúp cây con sinh trưởng khỏe mạnh.
Đặng Gia Trang hi vọng rằng những chia sẻ này sẽ giúp bạn thuận lợi trong quá trình gieo trồng!
Xem thêm
- 6 lý do bạn nên chọn phân trùn quế SFARM của Đặng Gia Trang
- Bón phân trùn quế đúng cách và đúng liều lượng
- Bón nhiều phân trùn quế có gây nóng, chết cây hay không?
- Trồng rau non bằng phân trùn quế cho hiệu quả đáng bất ngờ
